Hướng dẫn đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật

Nhân vật game, truyện tranh, phim hoạt hình, mascot… thường được gọi chung là tạo hình nhân vật và xuất hiện hầu như khắp nơi trong cuộc sống hàng ngày. Chúng không đơn giản chỉ mang tính mỹ thuật hay giải trí mà còn mang lại cơ hội kinh tế to lớn cho người nắm giữ bản quyền. Vì thế, ngày càng có nhiều người quan tâm về việc đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật.

Bài viết dưới đây, Công ty Luật CIS sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin quan trọng và cập nhật nhất về Thủ tục đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật tại Việt Nam.

1. Tạo hình nhân vật là gì?

Tạo hình nhân vật là hình dáng bên ngoài của một nhân vật (diện mạo, trang phục, điệu bộ, cử chỉ và biểu cảm đặc trưng…) được tạo nên bởi đường nét, hình khối, màu sắc hoặc kết hợp các yếu tố này dưới dạng tranh vẽ, ảnh đồ họa kỹ thuật số, mô hình 3D, …

Ví dụ như: nhân vật truyện tranh Thần Đồng Đất Việt, Trạng Quỷnh hay tạo hình chú chim trong game Flappy Bird.

2. Đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật là gì?

Đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật là việc người thiết kế/đầu tư thiết kế ra nhân vật nộp đơn đăng ký quyền tác giả cho tạo hình của nhân vật đó tại Cục Bản quyền tác giả (hay Cục Bản quyền), yêu cầu Nhà nước xem xét cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả (Giấy chứng nhận bản quyền) để có cơ sở chứng minh mình chính là tác giả và/hoặc chủ sở hữu quyền tác giả của tạo hình nhân vật đó để yên tâm khai thác thương mại tạo hình nhân vật.

Tạo hình nhân vật (dưới khía cạnh bản quyền) có thể được đăng ký bản quyền dưới dạng tác phẩm mỹ thuật hoặc mỹ thuật ứng dụng (theo Điểm g Khoản 1 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ), cụ thể:

• Tác phẩm mỹ thuật là tác phẩm được thể hiện bởi đường nét, màu sắc, hình khối, bố cục bao gồm:
  • Hội họa: Tranh sơn mài, sơn dầu, lụa, bột màu, màu nước, giấy dó và các chất liệu khác;
  • Đồ họa: Tranh khắc gỗ, khắc kim loại, khắc cao su, khắc thạch cao, in độc bản, in đá, in lưới, tranh cổ động, thiết kế đồ họa và các chất liệu khác;
  • Điêu khắc: Tượng, tượng đài, phù điêu, đài, khối biểu tượng;
  • Nghệ thuật sắp đặt và các hình thức thể hiện nghệ thuật đương đại khác.
• Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là tác phẩm được thể hiện bởi đường nét, màu sắc, hình khối, bố cục với tính năng hữu ích, có thể gắn liền với một đồ vật hữu ích, được sản xuất thủ công hoặc công nghiệp bao gồm: Thiết kế đồ họa (hình thức thể hiện của biểu trưng, bộ nhận diện và bao bì sản phẩm; hình thức thể hiện của nhân vật); thiết kế thời trang; thiết kế mang tính mỹ thuật gắn liền với tạo dáng sản phẩm; thiết kế nội thất, trang trí nội thất, ngoại thất mang tính mỹ thuật. (theo Khoản 7 Điều 6 Nghị định số 17/2023/NĐ-CP)

Ngoài ra, tạo hình nhân vật còn có thể đăng ký bảo hộ dưới hình thức độc quyền thương hiệu (nhãn hiệu). Nếu bạn còn phân vân Tạo hình nhân vật – Đăng ký bản quyền hay đăng ký thương hiệu, có thể tham khảo bài viết của chúng tôi tại đây.

Trong phạm vi bài viết này, Công ty Luật CIS giới thiệu đến bạn đọc về thủ tục đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật dưới dạng tác phẩm mỹ thuật ứng dụng.

3. Thủ tục đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật

Thủ tục đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật gồm 03 bước sau đây:

+ Bước 1: Chuẩn bị bộ hồ sơ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật

Bạn đọc cần chuẩn bị bộ hồ sơ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật theo hướng dẫn tại Mục 4 dưới đây.

+ Bước 2: Nộp hồ sơ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật

Bạn có thể lựa chọn nộp hồ sơ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật theo hai cách sau đây: tự nộp qua Cổng Dịch vụ công trực tuyến của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (sau đó bổ sung hồ sơ gốc) hoặc ủy quyền cho Tổ chức tư vấn dịch vụ quyền tác giả đến nộp tại một trong các địa chỉ được nêu tại Mục 5 bên dưới.

+ Bước 3: Cục Bản quyền tiếp nhận hồ sơ và xem xét cấp Giấy chứng nhận bản quyền

Hồ sơ bản quyền tạo hình nhân vật sau khi nộp sẽ được Cục Bản quyền tiếp nhận và trải qua quy trình xử lý sau:

Lưu ý: Trong suốt quy trình nêu trên, Cục Bản quyền tác giả có thể ra thông báo yêu cầu bạn sửa đổi, bổ sung hồ sơ nếu hồ sơ chưa hợp lệ trong thời hạn 01 tháng, kể từ ngày ra thông báo. Nếu bạn không sửa đổi, bổ sung hoặc sửa đổi, bổ sung nhưng vẫn không hợp lệ, hồ sơ đăng ký bản quyền sẽ bị Cục từ chối và chính thức đóng lại.

4. Hồ sơ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật

Hồ sơ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật cần chuẩn bị bao gồm các tài liệu sau đây:

• Tờ khai đăng ký quyền tác giả loại hình mỹ thuật ứng dụng (theo mẫu);
• Bản sao tác phẩm (tạo hình nhân vật);
• Tài liệu chứng minh là tác giả/chủ sở hữu quyền tác giả;
• Giấy ủy quyền (nếu có);
• Các tài liệu liên quan khác.

Tham khảo thêm: Cách điền tờ khai đăng ký bản quyền

5. Nộp hồ sơ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật ở đâu?

Như đã đề cập ở Mục 3, hồ sơ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật có thể được nộp tại một trong các điểm tiếp nhận sau đây của Cục Bản quyền:

• Trụ sở Cục Bản quyền: Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, Quận Ba Đình, TP. Hà Nội
• Văn phòng Cục Bản Quyền Tác Giả tại Thành phố Hồ Chí Minh: Số 170 Nguyễn Đình Chiểu, Phường 6, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh
• Văn phòng Cục Bản Quyền Tác Giả tại Thành phố Đà Nẵng: Số 1, đường An Nhơn 7, Phường An Hải Bắc, Quận Sơn Trà, TP. Đà Nẵng.

6. Tại sao cần đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật?

Tạo hình nhân vật là một trong 14 loại hình tác phẩm được bảo hộ dựa trên cơ chế tự động của quyền tác giả, nghĩa là từ khi nó được hoàn thành trên thực tế (không còn là ý tưởng) thì tạo hình nhân vật này đã được bảo hộ rồi. Dù vậy, ngày càng có nhiều nhà thiết kế, nhà đầu tư thiết kế ra tạo hình nhân vật quan tâm đến việc đăng ký bản quyền tạo hình nhân vât, lý do là vì:

• Khi khai thác giá trị kinh tế của tạo hình nhân vật (in ấn trên các ấn phẩm in, các mặt hàng thời trang, quảng cáo, v.v…), tạo hình nhân vật có Giấy chứng nhận bản quyền sẽ giúp tăng giá trị thương mại, độ uy tín và hiệu quả marketing.
• Khi chuyển giao quyền sở hữu (bán lại tạo hình nhân vật), bên mua lại thường yêu cầu chủ sở hữu cung cấp Giấy chứng nhận bản quyền.
• Đặc biệt, khi có tranh chấp bản quyền xảy ra đối với tạo hình nhân vật (sử dụng trái phép, chiếm đoạt bản quyền, v.v…), Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả sẽ là bằng chứng hữu hiệu nhất chứng minh bạn/công ty của bạn là tác giả/chủ sở hữu hợp pháp, từ đó có quyền xử lý xâm phạm bên xâm phạm bản quyền tạo hình nhân vật.
• Ngoài ra, nếu bạn khai thác tạo hình nhân vật tại thị trường nước ngoài, đặc biệt là những nước cùng tham gia Công ước Bern về quyền tác giả có Việt Nam là thành viên, thì Giấy chứng nhận bản quyền được cấp tại Việt Nam chính là “cánh tay nối dài” giúp bảo vệ bản quyền tại các nước này.

7. Đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật cần lưu ý những gì?

Khi tiến hành đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật, chúng ta cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Không phải bộ hồ sơ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật nào cũng có thành phần giống nhau, nếu tạo hình nhân vật không phải do bạn tự sáng tạo mà nhận đặt hàng hoặc được công ty giao việc thì thành phần hồ sơ cần phải có thêm tài liệu chứng minh việc được đặt hàng (Hợp đồng sáng tạo) hoặc xác nhận giao việc, v.v…
• Trong Tờ khai đăng ký có nội dung yêu cầu bạn mô tả về đường nét, hình khối, màu sắc, bố cục của tác phẩm (tạo hình nhân vật), do đó, bạn cần mô tả sao cho nội dung trong Tờ khai thống nhất với mẫu tạo hình nhân vật được nộp kèm;
• Luôn cập nhật và theo dõi thông tin về hồ sơ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật để kịp thời sửa đổi, bổ sung theo yêu cầu của Cục Bản quyền, tránh phải tốn kém chi phí, thời gian đăng ký lại từ đầu vì hồ sơ bị từ chối như đã nêu ở Mục 3.

8. Dịch vụ đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật

Công ty Luật Bản quyền Quốc tế (CIS Law Firm) là Tổ chức Đại diện Sở hữu công nghiệp được chứng nhận bởi Cục Sở hữu Trí tuệ Việt Nam. Với kinh nghiệm hoạt động lâu dài, Luật sư và chuyên viên của Chúng tôi đã được đào tạo chuyên sâu về bản quyền tác giả và Sở hữu trí tuệ từ Cục Bản quyền tác giả, Cục Sở hữu trí tuệ và Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO), Chúng tôi có đủ năng lực và kinh nghiệm để hỗ trợ bạn:

Trên đây là nội dung về Hướng dẫn đăng ký bản quyền tạo hình nhân vật của Công ty Luật CIS. Để giải đáp thắc mắc về vấn đề đăng ký bản quyền, Bạn vui lòng liên hệ thông tin bên dưới để được tư vấn và yêu cầu dịch vụ

PHÒNG SỞ HỮU TRÍ TUỆ – CIS LAW FIRM

109 Hoàng Sa, P. Đa Kao, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh

Điện thoại: 028 3911 8580 – 091 911 8580

Email: info@cis.vn – sohuutritue@cis.vn