Khi hoạt động kinh doanh ngày càng cạnh tranh khốc liệt, bên cạnh việc nâng cao chất lượng sản phẩm thì việc phát triển, thiết kế bao bì sản phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc tiếp thị và giữ chân người tiêu dùng, bởi lẽ, bao bì sản phẩm là yếu tố đầu tiên giúp thu hút người tiêu dùng.
Sản phẩm có bao bì càng bắt mắt thì sẽ càng thu hút khách hàng. Và khi bao bì trở thành một yếu tố nhận biết sản phẩm, thì bao bì đó trở thành đối tượng bị người khác làm giả, làm nhái nhằm trục lợi.
Vậy, làm thế nào để có thể bảo hộ bao bì sản phẩm? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn chi tiết về đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm.
MỤC LỤC BÀI VIẾT
- 1. Bao bì sản phẩm là gì?
- 2. Đăng ký độc quyền bao bì sản phẩm là gì?
- 3. Quy định của pháp luật về đăng ký độc quyền bao bì sản phẩm?
- 4. Điều kiện bảo hộ bao bì sản phẩm
- 5. Sản phẩm nào không được đăng ký độc quyền bao bì sản phẩm?
- 6. Đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm như thế nào?
- 7. Hồ sơ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm gồm những gì?
- 8. Nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm ở đâu?
- 9. Phí đăng ký bao bì sản phẩm bao nhiêu?
- 10. Thiết kế bao bì sản phẩm được bảo hộ độc quyền bao nhiêu năm?
- 11. Tại sao cần phải đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm?
- 12. Những lưu ý khi đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm?
- 13. Dịch vụ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm của Công ty Luật CIS
1. Bao bì sản phẩm là gì?
Bao bì sản phẩm là vật dùng để chứa đựng, bao gói giúp cho việc vận chuyển và bảo quản sản phẩm. Bên cạnh đó, bao bì chứa đựng những thông tin mà nhà sản xuất muốn truyền tải đến người tiêu dùng, đặc biệt, bao bì chứa những dấu hiệu để thu hút, khích lệ hành vi tiêu dùng, mua sắm sản phẩm. Có thể nói bao bì là một trong những yếu tố nhận diện thương hiệu.
Bao bì được thiết kế bởi tổng hòa các yếu tố hình khối, đường nét, màu sắc, chất liệu, kích thước,… tạo ấn tượng cho người tiêu dùng về sản phẩm, tạo nên lợi thế bán hàng cho Nhà sản xuất, Người kinh doanh.
Theo quy định của luật sở hữu trí tuệ hiện hành, Bao bì sản phẩm có thể được bảo hộ dưới hình thức kiểu dáng công nghiệp, cụ thể, Khoản 13 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2009 và 2019 quy định:
| Điều 4. Giải thích từ ngữ
13. Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này. |
2. Đăng ký độc quyền bao bì sản phẩm là gì?
Với chức năng thu hút người tiêu dùng và là một công cụ marketing, Nhà sản xuất và Người kinh doanh hoàn toàn không muốn Bao bì sản phẩm của mình bị người khác sử dụng làm bao bì cho sản phẩm của họ.
Như vậy, Nhà sản xuất và Người kinh doanh muốn độc quyền sử dụng bao bì sản phẩm, và không một ai được làm giả, làm nhái bao bì sản phẩm của họ. Điều này chỉ có thể xảy ra khi Bao bì sản phẩm đó được đăng ký và được cấp văn bằng bảo hộ độc quyền bao bì sản phẩm.
Theo quy định tại Điểm a Khoản 3 Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2009 và 2019 về kiểu dáng công nghiệp:
| Điều 6. Căn cứ phát sinh, xác lập quyền sở hữu trí tuệ
3. Quyền sở hữu công nghiệp được xác lập như sau: a) Quyền sở hữu công nghiệp đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, nhãn hiệu được xác lập trên cơ sở quyết định cấp văn bằng bảo hộ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo thủ tục đăng ký quy định tại Luật này hoặc công nhận đăng ký quốc tế theo điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. |
Như vậy, nếu bạn muốn độc quyền bao sử dụng bì sản phẩm (hay còn gọi là kiểu dáng công nghiệp) do bạn sản xuất, kinh doanh thì bạn phải đăng ký bảo hộ độc quyền bao bì sản phẩm.
Việc đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm được thực hiện theo nội dung chúng tôi hướng dẫn ở Mục 6 và bạn cần chuẩn bị hồ sơ như ở Mục 7 bên dưới.
Nếu bao bì sản phẩm của bạn đáp ứng các điều kiện bảo hộ, bạn sẽ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp văn bằng bảo hộ, giấy này gọi là Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp.
3. Quy định của pháp luật về đăng ký độc quyền bao bì sản phẩm?
- Luật sở hữu trí tuệ 50/2005/QH11 do Quốc hội ban hành ngày 29/11/2005 (sửa đổi bổ sung năm 2009 và 2019);
- Nghị định 103/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006 của Chính phủ Hướng dẫn Luật Sở hữu trí tuệ về sở hữu công nghiệp;
- Nghị định 99/2013/NĐ-CP ngày 29/8/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp;
- Nghị định 122/2010/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung Nghị định số 103/2006/NĐ-CP ngày 22 tháng 9 năm 2006 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ về sở hữu công nghiệp;
- Nghị định 119/2010/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 105/2006/NĐ-CP hướng dẫn Luật Sở hữu trí tuệ về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ;
- Thông tư số 01/2007/TT-BKHCN ngày 14/02/2007 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ hướng dẫn thi hành Nghị định số 103/2006/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ về sở hữu công nghiệp (sửa đổi bổ sung năm 2010, 2011, 2013 và 2016).
4. Điều kiện bảo hộ bao bì sản phẩm
Để bao bì sản phẩm được bảo hộ dưới hình thức kiểu dáng công nghiệp, thì bao bì đó phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện về: tính mới; tính sáng tạo; và khả năng áp dụng công nghiệp.
– Quy định của pháp luật về Tính mới của Bao bì sản phẩm.
Theo quy định tại Điều 65 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2009 và 2019:
| Điều 65. Tính mới của kiểu dáng công nghiệp
1. Kiểu dáng công nghiệp được coi là có tính mới nếu kiểu dáng công nghiệp đó khác biệt đáng kể với những kiểu dáng công nghiệp đã bị bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên nếu đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được hưởng quyền ưu tiên. 2. Hai kiểu dáng công nghiệp không được coi là khác biệt đáng kể với nhau nếu chỉ khác biệt về những đặc điểm tạo dáng không dễ dàng nhận biết, ghi nhớ và không thể dùng để phân biệt tổng thể hai kiểu dáng công nghiệp đó. 3. Kiểu dáng công nghiệp được coi là chưa bị bộc lộ công khai nếu chỉ có một số người có hạn được biết và có nghĩa vụ giữ bí mật về kiểu dáng công nghiệp đó. 4. Kiểu dáng công nghiệp không bị coi là mất tính mới nếu được công bố trong các trường hợp sau đây với điều kiện đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được nộp trong thời hạn sáu tháng kể từ ngày công bố: a) Kiểu dáng công nghiệp bị người khác công bố nhưng không được phép của người có quyền đăng ký quy định tại Điều 86 của Luật này; b) Kiểu dáng công nghiệp được người có quyền đăng ký quy định tại Điều 86 của Luật này công bố dưới dạng báo cáo khoa học; c) Kiểu dáng công nghiệp được người có quyền đăng ký quy định tại Điều 86 của Luật này trưng bày tại cuộc triển lãm quốc gia của Việt Nam hoặc tại cuộc triển lãm quốc tế chính thức hoặc được thừa nhận là chính thức. |
Như vậy, tính mới của bao bì sản phẩm được hiểu là bao bì sản phẩm đó có những điểm, yếu tố khác biệt đáng kể với những bao bì sản phẩm có trên thị trường (bao bì sản phẩm đang kinh doanh, lưu thông trên thị trường) hoặc có thông tin về bao bì sản phẩm trên thị trường (mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác) trước ngày bạn nộp đơn đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm. Tính mới này được xem xét cả ở trong nước hoặc nước ngoài.
– Quy định của pháp luật về Tính sáng tạo của Bao bì sản phẩm.
Theo quy định tại Điều 66 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2009 và 2019:
| Điều 66. Tính sáng tạo của kiểu dáng công nghiệp
Kiểu dáng công nghiệp được coi là có tính sáng tạo nếu căn cứ vào các kiểu dáng công nghiệp đã được bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong trường hợp đơn được hưởng quyền ưu tiên, kiểu dáng công nghiệp đó không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng. |
Như vậy, tính sáng tạo của bao bì sản phẩm được hiểu là bao bì sản phẩm đó không được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng.
– Quy định của pháp luật về Khả năng áp dụng công nghiệp của Bao bì sản phẩm
Theo quy định tại Điều 67 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2009 và 2019:
| Điều 67. Khả năng áp dụng công nghiệp của kiểu dáng công nghiệp
Kiểu dáng công nghiệp được coi là có khả năng áp dụng công nghiệp nếu có thể dùng làm mẫu để chế tạo hàng loạt sản phẩm có hình dáng bên ngoài là kiểu dáng công nghiệp đó bằng phương pháp công nghiệp hoặc thủ công nghiệp. |
Như vậy, khả năng áp dụng công nghiệp của bao bì sản phẩm được hiểu là bao bì sản phẩm đó có thể được sản xuất, chế tạo hàng loạt bằng phương pháp công nghiệp hoặc thủ công nghiệp.
5. Sản phẩm nào không được đăng ký độc quyền bao bì sản phẩm?
Một số bao bì sản phẩm không được bảo hộ với hình thức kiểu dáng công nghiệp, được quy định cụ thể tại Điều 64 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2009 và 2019 như sau:
| Điều 64. Đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa kiểu dáng công nghiệp
Các đối tượng sau đây không được bảo hộ với danh nghĩa kiểu dáng công nghiệp: 1. Hình dáng bên ngoài của sản phẩm do đặc tính kỹ thuật của sản phẩm bắt buộc phải có; 2. Hình dáng bên ngoài của công trình xây dựng dân dụng hoặc công nghiệp; 3. Hình dáng của sản phẩm không nhìn thấy được trong quá trình sử dụng sản phẩm. |
6. Đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm như thế nào?
Để bao bì sản phẩm của bạn được bảo hộ, bạn phải thực hiện thủ tục đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm gồm các bước sau:
Bước 1: Bạn chuẩn bị hồ sơ như hướng dẫn tại Mục 7 và nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ độc quyền bao bì sản phẩm tại Cục Sở hữu trí tuệ như hướng dẫn tại Mục 8;
Bước 2: Sau khi nhận hồ sơ, Cục Sở hữu trí tuệ tiến hành thẩm định hình thức của đơn. Thời hạn thẩm định là 01 tháng, kể từ ngày nộp đơn;
Bước 3: Sau giai đoạn thẩm định hình thức, Cục Sở hữu trí tuệ công bố đơn. Đơn hợp lệ về hình thức sẽ được Cục Sở hữu trí tuệ công bố trong thời hạn 02 tháng kể từ ngày hợp lệ;
Bước 4: Cục Sở hữu trí tuệ tiến thành thẩm định nội dung để xem xét bao bì sản phẩm có đáp ứng 3 điều kiện như trình bày tại Mục 4 không. Thời gian thẩm định nội dung là 07 tháng, kể từ ngày công bố đơn;
Bước 5: Kết quả của giai đoạn thẩm định nội dung là Cục Sở hữu trí tuệ sẽ quyết định cấp văn bằng bảo hộ/từ chối cấp văn bằng cho bạn.
7. Hồ sơ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm gồm những gì?
Hồ sơ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm gồm có:
- Tờ khai đăng ký (Tải về mẫu A03)
- Bản mô tả bao bì sản phẩm, nội dung gồm: Tên bao bì sản phẩm, lĩnh vực sử dụng bao bì sản phẩm, bao bì sản phẩm tương tự gần nhất, liệt kê ảnh chụp hoặc bản vẽ, phần mô tả chi tiết bao bì sản phẩm và yêu cầu bảo hộ bao bì sản phẩm.
- Bộ ảnh chụp/bản vẽ bao bì sản phẩm;
- Giấy ủy quyền (nếu nộp đơn thông qua đại diện);
- Bản sao chứng từ nộp phí, lệ phí (trường hợp nộp phí, lệ phí qua dịch vụ bưu chính hoặc nộp trực tiếp vào tài khoản của Cục Sở hữu trí tuệ);
- Tài liệu xác nhận quyền đăng ký (nếu thụ hưởng quyền đăng ký của người khác);
- Tài liệu chứng minh quyền ưu tiên (nếu có yêu cầu hưởng quyền ưu tiên).
8. Nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm ở đâu?
Bạn có thể nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm theo 2 cách sau:
Cách 1: Nộp hồ sơ trực tiếp
Bạn có thể nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm trực tiếp hoặc qua dịch vụ của bưu điện đến một trong các điểm tiếp nhận đơn của Cục Sở hữu Trí tuệ dưới đây:
- Trụ sở Cục Sở hữu Trí tuệ: 386 Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội;
- Văn phòng đại diện Cục SHTT tại thành phố Hồ Chí Minh: Lầu 7, tòa nhà Hà Phan, 17-19 Tôn Thất Tùng, phường Phạm Ngũ Lão, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh);
- Văn phòng đại diện Cục SHTT tại thành phố Đà Nẵng: Tầng 3, số 135 Minh Mạng, phường Khuê Mỹ, quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng.
Cách 2: Nộp hồ sơ trực tuyến
Bạn có thể nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm trực tuyến thông qua Cổng dịch vụ công trực tuyến của Cục Sở hữu Trí tuệ theo đường link:
http://dvctt.noip.gov.vn:8888/HomePage.do
Để đăng ký theo cách này bạn cần có chữ ký số (còn gọi là USB Token) và phải đăng ký tài khoản trên Cổng dịch vụ công trực tuyến.
9. Phí đăng ký bao bì sản phẩm bao nhiêu?
Chi phí đăng ký bao bì sản phẩm phụ thuộc vào các yếu tố như:
- Số lượng bao bì sản phẩm;
- Số lượng phương án của từng bao bì sản phẩm;
- Số lượng ảnh chụp/bản vẽ bao bì sản phẩm.
Thông thường, chi phí tối thiểu cho 1 bao bì sản phẩm đăng ký có 1 phương án với 02 ảnh chụp/bản vẽ là 1.570.000đ. Chi phí này chưa bao gồm:
- Chi phí cấp văn bằng bảo hộ bao bì sản phẩm: 360.000đ/1 bao bì sản phẩm có 1 phương án với 02 ảnh chụp/bản vẽ;
- Chi phí dịch vụ trong trường hợp bạn có nhu cầu sử dụng dịch vụ tư vấn và đại diện nộp đơn đăng ký độc quyền bao bì sản phẩm của Công ty Luật CIS.
10. Thiết kế bao bì sản phẩm được bảo hộ độc quyền bao nhiêu năm?
Theo quy định tại Khoản 4 Điều 93 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2009 và 2019 thì:
| Điều 93. Hiệu lực của văn bằng bảo hộ
4. Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp có hiệu lực từ ngày cấp và kéo dài đến hết năm năm kể từ ngày nộp đơn, có thể gia hạn hai lần liên tiếp, mỗi lần năm năm. |
Như vậy, thời hạn bảo hộ sử dụng độc quyền bao bì sản phẩm là 05 năm tính từ ngày nộp đơn.
Sau thời hạn bảo hộ 05 năm ở trên, nếu bạn vẫn muốn được tiếp tục bảo hộ bao bì sản phẩm thì có thể thực hiện thủ tục gia hạn văn bằng bảo hộ.
Bạn chỉ được quyền gia hạn 02 lần liên tiếp với thời hạn mỗi lần là 05 năm.
Như vậy, tổng thời hạn tối đa để bảo hộ độc quyền bao bì sản phẩm là 15 năm.
11. Tại sao cần phải đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm?
- Pháp luật chỉ bảo hộ độc quyền bao bì sản phẩm khi Bao bì sản phẩn đó được cấp Văn bằng bảo hộ. Như vậy, nếu không đăng ký thì chắc chắn bạn sẽ không được cấp văn bằng bảo hộ;
- Nếu bao bì sản phẩm của bạn mà bạn không đăng ký, thì khi người khác sử dụng, họ sẽ không bị coi là vi phạm.
- Khi bạn đăng ký và được cấp Văn bằng bảo hộ bao bì sản phẩm, chỉ một mình bạn được độc quyền sử dụng bao bì sản phẩm đó, và bạn có quyền ngăn cấm người khác sử dụng bao bì sản phẩm tương tự, nhầm lẫn với bao bì sản phẩm của bạn;
- Nếu bạn không đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm, mà có người khác đăng ký bao bì đó, thì họ sẽ cấm bạn sử dụng.
12. Những lưu ý khi đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm?
Không phải bao bì sản phẩm nào đăng ký cũng được bảo hộ (được cấp Văn bằng bảo hộ) mà bao bì sản phẩm cần phải đáp ứng nhiều điều kiện như trình bày ở Mục 4 và phải không thuộc trường hợp nêu tại Mục 5.
Như vậy, để bao bì sản phẩm được bảo hộ, phải xem bao bì sản phẩm của bạn có đáp ứng những điều kiện trên hay không. Tuy nhiên, việc này thật sự rất khó, vì bạn phải có kiến thức chuyên môn và kỹ năng thì mới có thể thực hiện được. Do vậy, chúng tôi khuyên bạn nên tìm một Công ty luật hoặc một Tổ chức chuyên nghiệp có nhiều kinh nghiệm để họ đánh giá.
Bên cạnh đó, thời gian để Cục Sở hữu trí tuệ xem xét bảo hộ bao bì sản phẩm của bạn thường kéo dài khá lâu, khoảng từ 12-15 tháng. Và trong suốt thời gian này, bạn phải theo dõi các thông báo của Cục Sở hữu trí tuệ, nếu không, việc nộp đơn đăng ký sẽ không mang lại kết quả gì. Nếu bạn nhờ một Tổ chức Đại diện Sở hữu công nghiệp thì họ sẽ làm việc này cho bạn.
13. Dịch vụ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm của Công ty Luật CIS
Công ty Luật Bản quyền Quốc tế (CIS Law Firm) là Tổ chức Đại diện Sở hữu công nghiệp được chứng nhận bởi Cục Sở hữu Trí tuệ Việt Nam. Luật sư và chuyên viên của Chúng tôi đã được đào tạo chuyên sâu về Sở hữu trí tuệ từ Cục Sở hữu trí tuệ và Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO), Chúng tôi có đủ năng lực và kinh nghiệm để hỗ trợ bạn:
- Tư vấn về khả năng đăng ký và sử dụng bao bì sản phẩm;
- Tư vấn hoàn thiện hồ sơ và đại diện khách hàng thực hiện thủ tục đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm;
- Tiến hành các thủ tục phản đối, khiếu nại và hủy bỏ hiệu lực bằng độc quyền bảo hộ bao bì sản phẩm;
- Gia hạn hiệu lực bằng độc quyền bảo hộ bao bì sản phẩm;
- Ghi nhận những thay đổi liên quan đến bằng độc quyền bảo hộ bao bì sản phẩm;
- Tư vấn đăng ký chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ đối với bao bì sản phẩm;
- Quản lý hồ sơ đăng ký bảo hộ bao bì sản phẩm đến khi có kết quả cuối cùng, chủ động cập nhật tình trạng xử lý hồ sơ và kịp thời phúc đáp ý kiến của Cơ quan đăng ký.
Để giải đáp thắc mắc về vấn đề bảo hộ bao bì sản phẩm, Bạn vui lòng liên hệ thông tin bên dưới để được tư vấn và yêu cầu dịch vụ:
PHÒNG SỞ HỮU TRÍ TUỆ – CIS LAW FIRM
109 Hoàng Sa, P. Đa Kao, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh
Điện thoại: 028 3911 8580 – 091 911 8580
Email: info@cis.vn – sohuutritue@cis.vn
