Sắp bỏ sổ hộ khẩu – Thủ tục hành chính sẽ đơn giản hơn?

Ngày 23.5.2020 vừa qua, Bộ Công an đã trình Quốc hội dự án luật Cư trú sửa đổi, trong đó đáng chú ý là đề xuất Bỏ hình thức quản lý dân cư đăng ký thường trú bằng sổ hộ khẩu và thay thế bằng hình thức quản lý thông qua mã số định danh cá nhân. Trên cơ sở này, không còn kết quả giải quyết thủ tục đăng ký thường trú là “Sổ hộ khẩu” mà thay thế bằng hình thức cập nhật thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Hiện luật cư trú đang được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và dự kiến thông qua vào năm 2021

1. Vậy mã số định danh cá nhân là gì?

Mã số định danh cá nhân sẽ được cấp cho mỗi công dân từ khi khai sinh và gắn với họ cho đến khi qua đời, không thay đổi trong suốt cuộc đời.

Thông tin chứa đựng trong Cơ sở dữ liệu về cư trú sẽ bao gồm các nội dung:

Họ, chữ đệm và tên khai sinh;
Họ, chữ đệm và tên gọi khác;
Ngày, tháng, năm sinh;
Giới tính;
Số, ngày, tháng, năm và nơi cấp thẻ Căn cước công dân, Chứng minh nhân dân;
Nơi đăng ký khai sinh;
Quê quán;
Dân tộc;
Tôn giáo;
Quốc tịch;
Tình trạng hôn nhân;
Nơi thường trú;
Nơi tạm trú;
Tình trạng khai báo tạm vắng;
Nơi ở hiện tại;
Nghề nghiệp;
Nhóm máu, khi công dân có yêu cầu cập nhật và xuất trình bản kết luận về xét nghiệm xác định nhóm máu của người đó;
Họ, chữ đệm và tên, số định danh cá nhân hoặc số Chứng minh nhân dân, quốc tịch của cha, mẹ, vợ, chồng hoặc người đại diện hợp pháp;
Chủ hộ hoặc mối quan hệ với chủ hộ.

Mã số định danh cá nhân sẽ được cấp thông qua thủ tục đăng ký khai sinh hoặc khi làm thủ tục cấp căn cước công dân.

2. Bỏ sổ hộ khẩu giấy có phải bỏ hẳn việc quản lý dân cư theo địa bàn sinh sống, các giao dịch dân sự, thủ tục hành chính sẽ được thực hiện như thế nào khi không còn sổ hộ khẩu?

Việc bỏ sổ hộ khẩu chỉ là một hình thức thay đổi cách quản lý cư dân về các thông tin cá nhân – từ quản lý bằng thủ công sang quản lý thông qua dữ liệu điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin thông qua mã số định danh cá nhân theo nội dung vừa nêu trên. Theo đó, công dân vẫn tiến hành đăng ký thường trú, đăng ký nơi tạm trú của mình với cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được cơ quan này làm thủ tục đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú và cập nhật thông tin về nơi thường trú, nơi tạm trú vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú.

Khi người dân giải quyết các thủ tục hành chính sẽ không cần xuất trình nhiều loại giấy tờ, không phải nộp các bản chính, bản sao công chứng sổ hộ khẩu mà thông qua mã số định danh cá nhân sẽ được khai thác thông tin dân cư.

3. Lợi ích của việc bỏ quản lý dân cư bằng sổ hộ khẩu, thay bằng mã số định danh cá nhân

Hiện nay, công dân khi đi giao dịch, thực hiện thủ tục hành chính phải mang theo rất nhiều loại giấy tờ như CMND, sổ hộ khẩu, giấy chứng nhận kết hôn, giấy chứng nhận đăng ký quyền sử dụng đất, bằng lái xe.

Tuy nhiên, khi cơ sở dữ liệu quốc gia về cư dân được hoàn thành, công dân không cần mang theo các loại giấy tờ nêu trên, không phải công chứng, chứng thực các loại giấy tờ này, mà chỉ mang theo thẻ căn cước công dân hoặc cung cấp mã số định danh cá nhân cho cơ quan chức năng để thực hiện thủ tục hành chính bảo đảm nhanh chóng, chính xác, hiệu quả.

Tính toán sơ bộ, việc bỏ sổ hộ khẩu giấy sẽ giúp giảm chi phí khi thực hiện thủ tục hành chính cho người dân khoảng 1.600 tỉ đồng/năm. Ngoài ra, trên cơ sở thuận lợi đó sẽ khắc phục được những tiêu cực tham nhũng có thể xảy ra liên quan đến quản lý dân cư bằng hộ khẩu.

4. Một số khó khăn trong quá trình thực hiện:

Khi không còn Sổ hộ khẩu thì việc thực hiện các giao dịch dân sự có thể sẽ gặp khó khăn vì các bên chưa thể tự mình truy cập Cơ sở dữ liệu về cư trú để xác định thông tin cần thiết.

Bên cạnh đó, việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chưa hoàn thiện do khó khăn trong việc thu thập thông tin dân cư, nhất là tại các vùng sâu vùng xa, tiến độ cấp vốn còn chậm, nền tảng công nghệ và sự quan tâm, phối hợp của các đơn vị có liên quan chưa được chặt chẽ và hiệu quả.

Khó khăn là vậy nhưng việc bỏ sổ hộ khẩu để quản lý bằng mã số định danh là một xu thế tất yếu, mang lại lợi ích cho cả người dân và cơ quan quản lý Nhà nước.

Các bạn có thể theo dõi chi tiết nội dung trên qua video sau: